VIỆT SHEET MUSIC

Học piano bài 4: * Like ✔ Tag ✔ Share ✔ * để mọi người cùng học nhé các bạn . Bài hôm nay rất rối và dài, các bạn thật tập trung và xem đi xem lại cho thấm nhé. Các bạn có thể truy cập ipiano.vn mục dạy đàn để review lại các bài học trước nhé. Các thắc mắc các bạn gửi câu hỏi và chúng ta có thể thảo luận ở phần comment, bạn nào biết câu trả lời thì trả lời phụ giúp ad luôn hé . Các bạn nên học từ từ các bài học và xem đi xem lại mới thấm hết được. Nào chúng ta bắt đầu:

Hoà âm (Harmony) – Hoà âm là gì? Hợp âm là gì? Chùm hợp âm là gì?

Hoà âm, harmorny, đúng theo như tên gọi của nó, là cách giao hoà những âm thanh lại cùng nhau để tạo thành một bản nhạc. Tuy nghe đơn giản, nhưng thực sự đây là một trong những phần rộng lớn mênh mông và đa dạng nhất của âm nhạc. Tuy nhiên, ta sẽ không đi sâu quá ở phần này, mà chỉ cho các bạn một khái niệm cơ bản về thế nào là hoà âm mà thôi.

Cảm giác nghe xuôi tai là gì?
Có lẽ một lúc nào đó, các bạn cũng thắc mắc không hiểu bằng cách nào, các nhạc sĩ, nhạc công, những giàn giao hưởng .v.v. có thể xướng lên những âm điệu khiến bạn nghe rất vừa tai. Nhưng khi bạn thử chơi một nhạc cụ nào, bạn lại không thể làm như thế, mà chỉ tạo ra những âm thanh lộn xộn, nghe không giống gì với âm nhạc. Tại sao lại như thế? khác biệt ở đây là gì?
Rất đơn giản, không hiểu bằng cách nào, mà não bộ chúng ta tự lập ra những quy luật về âm thanh. Nghĩa là bạn sẽ tự động cảm thấy những âm thanh này sẽ hợp với nhau, và những âm kia sẽ không hợp với nhau (cứ thử nghe một nguời chơi đàn đánh sai nốt, không cần phải là một nhạc sĩ thì bạn cũng dễ dàng nhận ra cảm giác “có gì đó không đúng” trong bản nhạc ngay). Nếu tìm hiểu lịch sử âm nhạc, bạn sẽ phát hiện ra một điều rất thú vị, đó là mỗi khu vực trên thế giới đều  phát hiện ra những nguyên tắc tương tự. Tuy chúng có khác nhau đôi chút, nhưng về cơ bản thì não chúng ta dù là nguời châu Âu, châu Phi, hay châu Á… đều “ưa thích” những cách kết hợp âm này, và ko thích những kiểu kia. Do đó, muốn tạo thành âm nhạc, ta hãy tìm cách tạo thành âm thanh đúng cách mà não chúng ta thích như thế.
Vậy hoà âm là gì?
Chính là cách sử dụng nguyên tắc mà ta vừa nói ở trên. Những nguyên tắc hoà âm mà chúng ta tìm hiểu đã được những tu sĩ Gregorian tìm ra cách đây nhiều thế kỷ ở châu Âu, và cho đến ngày nay, vẫn còn được tiếp tục sử dụng.
Bạn có thể hiểu hoà âm giống như một bộ nguyên tắc mà nguời sử dụng nó khi đã thấu hiểu, sẽ có thể tạo ra những âm thanh hợp với tai của chúng ta. Và đây cũng chính là nơi mà những điều kì diệu của âm nhạc hình thành.
Bạn hãy nghĩ đến một bản nhạc thật đơn giản. kìa con bướm vàng chẳng hạn. Bạn sẽ thấy, từng từ trong bài hát sẽ gắn với một nốt nhạc, và nốt này nối tiếp nốt kia cho đến hết. Tuy rất đơn giản, nhưng chắc hẳn bạn có thể cảm nhận được đây vẫn là một tác phẩm nghe rất vừa tai, và có lẽ bạn không cần học cũng có thể nhanh chóng thuộc được bài hát này. Đó là một ví dụ của hoà âm, rất đơn giản phải không.
Tuy nhiên, có nhiều lúc, việc hoà âm trở thành một cuộc khám phá vĩ đại, và có những tác phẩm mà bạn sẽ thực sự bất ngờ khi biết được sự đồ sộ của nó. Hãy hình dung một tác phẩm được chơi bởi một dàn nhạc giao hưởng chẳng hạn. Nếu bạn biết rằng, một dàn giao hưởng được cấu tạo bởi 4 nhóm nhạc cụ, bộ dây (violin, viola, violoncello, contrabass), bộ khí gỗ gồm các nhạc cụ làm từ gỗ và được thổi khi chơi(flute,oboe, castanete,basso), bộ đồng gồm các nhạc cụ được làm từ đồng (trumpet, trombone,tuba) và bộ gõ (các loại trống, chiêng, nhạc cụ gõ). Và một bản giao hưởng đòi hỏi một sự hoà hợp tuyệt đối giữa tất cả các loại nhạc cụ. Nghĩa là tại một giây phút nào đó, cả 100 nhạc cụ cùng vang lên tiếng nhạc của mình ở rất rất nhiêu những nốt nhạc, cung bậc khác nhau từ âm trầm đến những nốt bay bổng, nhưng vẫn có thể hoà cùng nhau tạo nên một bản nhạc. Chỉ nhìn vậy thôi, chắc hẳn bạn sẽ thấy được khả năng phong phú và sức mạnh tuyệt  vời của hoà âm là như thế nào


Vậy hợp âm là gì?
Hợp âm là một công thức quy định một số nốt nhạc sẽ được chơi cùng với nhau. Ví dụ,  hợp âm Đô trưởng sẽ chứa trong nó 3 nốt nhạc là Đô, Mi, Son. Hợp âm La thứ gồm các nốt La, Đô, Mi (bạn đừng quan tâm tại sao lại gọi là “trưởng, thứ…” hay tại sao lại là những nốt nhạc đó, chúng ta sẽ tìm hiểu sâu hơn ở những bài sau.)

Tại sao lại cần có hợp âm?
Như đã nói trong bài trước, những nốt nhạc khi kết hợp với nhau, sẽ tạo nên những sắc thái cảm xúc cho chúng ta. Và hợp âm là quy tắc dể thể hiện chúng, ví dụ, hợp âm Đô trưởng khi xướng lên sẽ tạo cho chúng ta một cảm giác trong sáng, vui tươi, phấn khởi.
Trong khi đó, hợp âm La thứ sẽ tạo cho chúng ta một cảm giác buồn hơn, man mác và sâu lắng.
Ngoài ra, còn có rất rất nhiều những hợp âm khác nữa với những công dụng khác được kết hợp và sử dụng trong bản nhạc. Chính những cách kết hợp hợp âm này sẽ tạo nên sắc thái và góp phần diễn tả những cảm xúc mà tác giả muốn biẻu đạt.
Hợp âm có ý nghĩa gì với bạn?
Nói đơn giản, với người học nhạc và chơi nhạc, hợp âm là điểm bắt đầu của bạn, và cũng là sườn xuyên suốt “sự nghiệp” chơi nhạc của bạn sau này. Bạn có dự định làm bất cứ gì đi nữa thì vẫn sẽ phải xoay quanh hợp âm, sử dụng hợp âm, thấu hiểu hợp âm và chơi nhạc với nó.
Rất nhiều bạn khi tiếp cận với hợp âm, thường chỉ quan tâm đến việc học thuộc lòng công thức. Nghĩa là bạn sẽ nhớ được một loạt những “mẫu” và khi nào đụng đến thì bạn sẽ áp mẫu đó vào. Tuy nhiên, cách học này không làm bạn đi xa được. Nếu bạn muốn sử dụng hợp âm nhuần nhuyễn hoặc chơi nhạc chuyên nghiệp hơn, bạn nên học cách hiểu hợp âm, nghĩa là cách mà chúng được tạo thành, và bạn chỉ cần nghe đến tên của nó, ví dụ Fmaj7, bạn sẽ biết phải làm gì với nó   Điều này rất quan trọng đấy, và nó chẳng hề khó khăn gì đâu. Và bạn yêu tâm, chúng ta sẽ có một loạt bài chi tiết nói về hợp âm sau này nhé.

Chùm hợp âm là gì?
Trong một bản nhạc, để diễn tả dòng chảy của giai điệu, hay nói đơn giản là tất cả các nốt nhạc từ nốt này sang nốt khác, người nhạc sĩ sẽ phải sử dụng nhiều hợp âm và kết hợp chúng với nhau. Tất nhiên, một bài hát thì khó có thể chỉ có một hợp âm, nó cũng giống như bạn nấu ăn mà chỉ bỏ có muối vậy. Bạn cần kết hợp nhiều loại gia vị khác nhau, nhiều loại nguyên liệu khác nhau để tạo nên một món ăn thơm ngon và có hương vị đậm đà.
Hợp âm cũng thế, và cũng như gia vị, bạn không thể thêm một cách tuỳ tiện, mà vẫn có những nhóm quy tắc mà bạn “nên” tuân theo. Ví dụ, Đô trưởng sẽ đi cùng La thứ, Fa trưởng và Sol 7. Những cụm hợp âm đi cùng nhau này sẽ tạo thành một khối hoà âm, và trong hầu hết các bản nhạc chúng ta sẽ chỉ cần chơi những hợp âm trong một khối đó là có thể diễn tả được bài hát hoặc tác phẩm.
Nếu hợp âm là một tập hợp vài nốt với nhau (Đô trưởng gồm Đô Mi Sol), Thì chùm hợp âm lại là tập hợp của một vài hợp âm với nhau (chùm Đô trưởng gồm Đô trưởng, Fa trưởng, Sol 7, La thứ…).

Số lượng của mỗi chùm hợp âm cũng đa dạng, có thể là 3, 4, 5, 6… hợp âm cho mỗi chùm, nhưng nguyên tắc xây dựng chúng thì chỉ có 1. Và bạn sẽ nhanh chóng được tiếp cận những chùm hợp âm bởi vì hầu hết các tác phẩm âm nhạc đều dựa trên những chùm hợp âm như thế. Và rất may mắn cho chúng ta, chùm hợp âm không phải là sự kết hợp một cách ngẫu nhiên, mà chúng có nguyên tắc rất rõ ràng. Nghĩa là đã thấy A thì chắc chắn sẽ có B,C,D… Như vậy mọi chuyện sẽ  đơn giản hơn nhiều đúng không nào.
Tuy nhiên, ở trên ta dùng từ  “nên” chứ không phải là từ “phải”. Bởi vì, âm nhạc thì rất đa dạng và uyển chuyển, nếu biết cách, người nhạc sĩ  hoàn toàn có thể không tuân theo nguyên tắc để đạt được điều mà họ muốn diễn tả. Nghĩa là sử dụng hợp âm bên ngoài chùm và biến tấu tuỳ theo cảm xúc, những trường hợp như vậy cùng không quá hiếm, tuy nhiên, về cơ bản thì nếu bạn bám sát những nguyên tắc, bạn hoàn toàn có thể chơi được tác phẩm đó mà không gặp vấn đề gì. Chỉ là mức độ phong phú, những trạng thái cảm xúc sẽ không đạt tới mức mà tác giả muốn mà thôi.
Làm gì với chùm hợp âm?
Bạn hãy học cách nhớ mặt từng hợp âm theo bộ, nghĩa là xem chúng như bạn đồng hành của nhau, nhìn thấy A thì sẽ nghĩ ngay đến B,C,D… Sẽ rất dễ dàng cho bạn sau này khi tự mình tìm hiểu và khám phá một bản nhạc bất kỳ, vì như đã nói, tất cả đều có nguyên tắc.

Tổng kết: chùm hợp âm là một vài hợp âm mà khi được sử dụng trong bản nhạc, chúng sẽ xuất hiện cùng nhau. Hãy học nguyên tắc của chúng.